ریسک مالی

قبل از صحبت درباره ریسک مالی و چگونگی مدیریت آن در راستای حفظ سرمایه، بهتر است در ابتدای بحث بدانیم اساسا ریسک به چه معنا است و بعد به یکی از انواع ریسک که ریسک مالی است بپردازیم. ریسک از نظر مالی به عنوان شانس اینکه نتیجه یا سود واقعی سرمایه ­گذاری با نتیجه یا بازده مورد انتظار، متفاوت باشد، تعریف شده است. ریسک شامل احتمال از دست دادن بخشی از سرمایه گذاری اصلی یا کلی است. از نظر کمی، ریسک معمولاً با در نظر گرفتن رفتارها و پیامدهای تاریخی ارزیابی می­شود.

ریسک مالی چه مواقعی ظاهر می­شود؟

ریسک مالی یکی از انواع مهم ریسک برای هر شغلی است. ریسک مالی به دلیل تحرکات بازار ایجاد می­شود و حرکت بازار می­تواند عوامل زیادی را در بر بگیرد. ریسک مالی خطر از دست دادن پول یا داراییهای ارزشمند در ابزارهای مالی است. به عبارت دیگر، بسیاری از خدمات مالی یا معاملات، خطر ذاتی ضرر را دارند و این همان چیزی است که ما آن را ریسک مالی می نامیم.  

دقت داشته باشید که هر از دست دادنی را نمی­توان ریسک مالی تعریف کرد؛ به عبارتی مقدار پولی که در هنگام تجارت یا سرمایه­ گذاری از دست می­دهید ریسک محسوب نمی­شود بلکه آنچه در نهایت از دست می­دهید ریسک مالی حساب می­شود.

تعریف دیگر از ریسک مالی، ضررهای بالقوه ­ای است که یک سرمایه ­گذار هنگام سرمایه­ گذاری در شرکتی با آن مواجه است. تعریف این ریسک و زمان رخ دادن آن  برای مردم عادی تا دولت­ها متفاوت است. برای دولت­ها، بدان معنی است که آن ها قادر به کنترل سیاست­های پولی و پیش فرض بدهی­ها نیستند. برای شرکت­ها بدین معنی است که، یک شرکت قادر به انجام تعهدات خود برای بازپرداخت بدهی­های خود نباشد و این به نوبه خود می­تواند به معنای این باشد که سرمایه­ گذاران بالقوه، پول سرمایه گذاری شده در شرکت را از دست می­دهند.

شرکت­ها همچنین ممکن است بدهی خود را بپذیرند، اما در انجام تعهدات باعث مشکلات اقتصادی شوند. برای افراد بدین معنی است که آن ها هنگام تصمیم گیری، با خطر مالی روبرو می­شوند که می­تواند درآمد یا توانایی آن ها را برای پرداخت بدهی مورد نظر خود به خطر اندازد. (1)

ریسک­های مالی در همه جا و در ابعاد مختلفی وجود دارد که همه را تحت تأثیر قرار می­دهد. شما باید از همه خطرات مالی آگاه باشید. درست است که دانستن خطرات و چگونگی محافظت از سرمایه، خطر را از بین نمی­برد اما باعث کاهش آسیب آن ها می­شود.

عوامل موثر بر ریسک مالی

ریسک مالی به طور کلی به دلیل بی ثباتی و ضرر در بازار مالی ناشی از حرکت در قیمت سهام، ارزها، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می­شود. ریسک مالی به ریسک­هایی که مشاغل و افراد هنگام سرمایه­گذاری، برنامه ریزی برای آینده و انجام کارهای روزانه می­پردازند، اشاره می­کند. تمام مشاغل و سرمایه­ گذاران یا افرادی که پس­ انداز می­کنند، در تصمیم­ گیری­ های مالی خود ریسک بسیاری را به همراه دارند.

برخی از این خطرات خارجی هستند و بستگی به عوامل بیرونی و تصمیمات اتخاذ شده توسط سایر سازمان­ها و مصرف­ کنندگان دارد. یکسری از خطرات داخلی هستند و مربوط به استراتژی­ها و اقداماتی می­شود که سرمایه­ داران بزرگ یا دولتمردان انتخاب می­کنند. هرکدام از این عوامل ممکن است کل برنامه­ ریزی مالی را به هم بریزد و در نتیجه آسیب­ پذیری افراد و مشاغل را بیشتر کند.

نرخ بازار یکی از گسترده ­ترین انواع عوامل بیرونی در هنگام بروز ریسک مالی است. بازار براساس علاقه، عرضه و تقاضا و عناصر جدید مانند فناوری، تغییر می­کند. هنگامی که اقتصاد سرعت می­یابد یا کند می­شود، نرخ بهره اوراق و وام تغییر می­کند. این تغییر نرخ­ها باعث شود میزان وام برای یک تجارت بیشتر شود یا نیاز به پرداخت آن به اوراق قرضه مورد استفاده برای تولید سرمایه داشته باشد.

مقررات دولت عامل مهم دیگری در کلیه برنامه ­ریزی ­های مالی است. دولت­ها با ایجاد تعرفه­ های جدید  مالیات بر واردات و صادرات، تغییر قوانین مالیاتی موجود، وضع مقررات جدید مالی بطور مداوم برنامه ­ریزی را تغییر می­ دهند. برخی از این تغییرات مفید هستند، اما برخی دیگر می­توانند سودآوری کسب و کار را دشوارتر کنند، از جمله کاهش نرخ اوراق خزانه و اضافه کردن الزامات جدید به گزارش­های مالیاتی.

جریان نقدی که مربوط به درآمدها و هزینه­ های روزانه مشاغل می­شود، یکی از عوامل درونی ریسک است. دریافت­های شما از مشتریان یکی دیگر از عوامل درونی ریسک مالی است. به هرحال شما سرمایه­ گذاری انجام داده­اید و ممکن است مشتری در بازپرداخت خود به مشکل برسد و شما را در هزینه­ها دچار مشکل کند. (2)

نحوه محاسبه ریسک مالی

همه مشاغل دارای ریسک­های مرتبط هستند. این مهم است که یک شرکت اقتصادی بتواند ریسک شغلی مرتبط با کار و تجارت خود و نحوه محاسبه خطرات را بداند. دانستن چگونگی محاسبه خطرات تجاری، تجارت را از ورشکستگی محافظت می­کند. ریسک مالی، ساختار سرمایه یک شرکت و سطح ریسک فعلی را در رابطه با سطح بدهی شرکت ارزیابی می­کند. این نسبت ها هنگام تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در یک شرکت توسط سرمایه گذاران استفاده می­شود.

خوشبختانه ابزارهای بسیاری در دسترس افراد، مشاغل و دولت­ها قرار گرفته است که به آن ها امکان می­دهد میزان ریسک مالی مورد نظر خود را محاسبه کنند. متداول­ترین روش­هایی که متخصصان سرمایه گذاری برای تجزیه و تحلیل خطرات مرتبط با سرمایه گذاری های طولانی مدت استفاده می­کنند شامل تجزیه و تحلیل بنیادی­، تحلیل تکنیکی و تجزیه و تحلیل کمی است.

تجزیه و تحلیل بنیادی فرایند اندازه ­گیری ارزش ذاتی یک سرمایه­ گذاری با ارزیابی کلیه جنبه ­های مشاغل از جمله دارایی شرکت و درآمد آن است. تجزیه و تحلیل فنی فرایند ارزیابی اوراق بهادار از طریق آمار است و به بازده­ های تاریخی، حجم تجارت، قیمت سهام و سایر داده ­های عملکرد نگاه می­کند. تجزیه و تحلیل کمی ارزیابی عملکرد تاریخی یک شرکت با استفاده از محاسبات نسبت مالی است.
 

تاثیر ریسک مالی بر بازار سهام

ریسک مالی سرمایه گذاری سهام این است که اگر شرکتی که سهام خود را از آن خریداری کرده­اید پول خود را از دست بدهد پول شما هم  از دست می­رود؛ این ساده­ترین تعریف و آشکارترین خطر است. هر سرمایه­گذاری به دنبال فهم بازده یا همان سود و زیانی است که از سرمایه گذاری نصیبش می شود و ریسک یا همان وجود و عدم وجود تضمین برای دریافت سود سرمایه گذاری است و بدون شناخت کامل این دو، تصمیم­­گیری جهت سرمایه­ گذاری سخت می­شود. سرمایه­ گذاری در بورس اگرچه ممکن است سود زیادی در مدت زمان کمی به شما بدهد اما ضمانتی وجود ندارد که در برابر این سود زیانی نباشد.

وقتی دولت­ها نتوانند تورم را کنترل کنند یا توانایی خود را در سیاست­های پولی از دست بدهند، همچنین عوامل مؤثر بر کل بازار شامل رشد اقتصادی، رکود اقتصادی، تورم، نرخ بهره، نوسانات ارز و... (که عوامل غیرقابل پیش­بینی هم هستند) نوسانات و خطر را در بازار سهام ایجاد می­کنند. ریسک مالی در بازار سهام، عمل نکردن به تعهدات شرکت و عدم توانایی در بازپرداخت وام بانکی و درنتیجه ورشکستگی آن است، بنابراین  این عوامل باعث می­شود تا شرکت­ها و موسساتی که سهام عرضه کرده‌اند نتوانند به تعهدات خود عمل کنند و سرمایه­گذاران، سرمایه خود را از دست بدهند.

مدیریت ریسک مالی

فرآیند ارزیابی و مقابله با ریسک­های مالی اغلب به عنوان مدیریت ریسک شناخته می شود. از بین انواع خطری که ممکن است تجارت شما با آن روبرو شود، ریسک مالی بیشترین تأثیر را بر جریان سرمایه­ گذاری شما دارد. شما می­توانید با استفاده از یک برنامه مدیریت ریسک مالی خوب، این خطرات را پیش بینی کرده و از آن عبور کنید.

در دنیای مالی، مدیریت ریسک، فرایند شناسایی، تجزیه و تحلیل و پذیرش یا کاهش عدم اطمینان در تصمیمات سرمایه ­گذاری است. در اصل، مدیریت ریسک زمانی اتفاق می­افتد که یک سرمایه­گذار به تعیین کمیت پتانسیل ضرر و زیان در یک سرمایه­ گذاری بپردازد و سپس با توجه به اهداف سرمایه­گذاری و تحمل ریسک، اقدام مناسب، یا عدم اقدام را انجام دهد.

 افزایش ریسک در قالب افزایش نوسانات به وجود می­آید. این در حالی است که متخصصان سرمایه­گذاری دائم به دنبال راهکاری جهت کاهش چنین نوسانات هستند. هدف مدیریت ریسک مالی کمک به اولویت ­بندی ابزارهای مالی و استفاده از آن ها برای مدیریت ریسک­های پر هزینه است.

سازمان­ها ریسک مالی خود را به روش­های مختلفی مدیریت می­کنند. این فرایند بستگی به این دارد که مشاغل چه کاری انجام می­دهند، در چه بازاری فعالیت می­کنند و آمادگی پذیرش چه میزان ریسک را دارد. به این معنا، صاحب مشاغل و مدیران شرکت وظیفه دارد ریسک را شناسایی و ارزیابی کنند و تصمیم بگیرند که شرکت چگونه قصد دارد آن ها را مدیریت کند.

مدیریت ریسک با شناسایی خطرات مالی و منابع یا دلایل آن ها آغاز می­شود. برای شروع خوب است که از ترازنامه شرکت استفاده کرد. یک تصویر لحظه ای از بدهی، نقدینگی، قرار گرفتن در معرض نوسانات ارز، ریسک نرخ بهره و آسیب­ پذیری قیمت کالاها که شرکت با آن روبرو است را فراهم می­کند.



مرحله دوم، تعیین کمیت یا قرار دادن مقدار عددی بر خطرات شناسایی شده است. تحلیلگران تمایل دارند از مدل­های آماری مانند روش انحراف استاندارد و رگرسیون برای اندازه گیری میزان مواجهه شرکت در برابر عوامل خطر مختلف استفاده کنند. پس از تجزیه و تحلیل منابع خطر، باید تصمیم بگیرید که چگونه بر روی این اطلاعات عمل خواهید کرد. آیا می­توانید با قرار گرفتن در معرض خطر ریسک به روند خود ادامه دهید؟ آیا باید سرمایه خود را کاهش داده یا از آن محافظت کنید؟

این تصمیم مبتنی بر عوامل مختلفی از جمله اهداف شرکت، محیط کسب و کار، ریسک­پذیری و اینکه آیا با کاهش سرمایه می­توان کاهش ریسک را توجیه کرد. به طور کلی، مدیریت ریسک­های سرمایه گذاری با درک اصول ریسک و چگونگی اندازه گیری آن ممکن است و با یادگیری خطرات ناشی از انواع مختلف ریسک­ها و برخی از راه­های مدیریت جامع به همه انواع سرمایه ­گذاران و مدیران تجارت کمک می­کند تا از ضررهای غیرضروری و پرهزینه جلوگیری کنند. (3)

چه کسی ریسک مالی را مدیریت می­کند؟ در یک تجارت کوچک، صاحب مشاغل و مدیران ارشد، مسئولیت مدیریت ریسک را بر عهده دارند. اما زمانی که مشاغل رشد می­کند و شامل چندین بخش و فعالیت می­شوند، بهتر است یک مدیر در زمینه ریسک مالی اختصاص داده شود.
 
نتیجه گیری و جمع بندی
بازارهای مالی به دلیل نیروهای مختلف کلان اقتصادی همیشه در معرض خطر هستند. ریسک مالی متغیرهایی است که یک کسب و کار در طی یک زمان مشخص در درآمد خود تجربه می­کند. بنابراین اگر شما سرمایه­گذار هستید یا صاحب یک شغل، قبل از هر اقدامی و به جهت برنامه­ ریزی آینده، هرچند که در بازار سرمایه برنامه ­ریزی برای آینده کار دشوار و البته تثبیت شده­ای نیست اما باز هم در راستای پیشگیری­های احتمالی و زیان کمتر بهتر است با ریسک­های بازار به خوبی آشنا شوید.

پی­نوشتها
  1. www.investopedia.com
  2. www.bizfluent.com
  3. www.smallbusiness.chron.com